colosseum-romekerst sint-pitersplein romesint-pietersplein-romeRomeColosseum-romeVaticaan

Raffaello en La Fornarina: Onmetelijke liefde

Echte liefde kent geen grenzen, geen maat en houdt zich al helemaal niet vast aan normen. Raffaello Sanzio (1483-1520), ook wel bekend als Rafaël en één van de belangrijkste schilders uit de Renaissance, van wie werd gezegd dat de Paus hem zelfs tot kardinaal wilde benoemen, werd verliefd op een bakkersdochter.

Raffaello (Rafaël) ontmoette Margherita Luti toen hij aan het werk was voor Agostino Chigi. Hij had de opdracht gekregen het buitenhuis van de steenrijke bankier, Villa Farnesina, van fresco’s te voorzien. Het moest een ode worden aan liefde, feest en vrolijkheid.

Rome_Villa_Farnesina_zuid.jpg

Tegelijkertijd kreeg de schilder ook de opdracht van Paus Julius II om vier vertrekken te schilderen in het Pauselijk Paleis. Een eer van jewelste voor de schilder, maar concentratie en verliefdheid bleek geen goede combinatie te zijn.

Op de dagen dat Raffaello aan het werk was in de villa bezocht hij stiekem Margherita, die in de bakkerij woonde aan het einde van de straat. Tot grote ergernis van Chigi kwam de villa hierdoor niet af. Hij besloot daarop de vrouw zijn villa in te smokkelen op de dagen dat Raffaello voor hem aan het werk was. En ook in het Pauselijk Paleis kreeg ze haar eigen vertrek. Het was de enige manier om de schilder zijn werk af te laten maken. 

Rome_rafael-Fornarina

La Fornarina
Dit alles moest natuurlijk in het geheim gebeuren. Het zou niet alleen een schande zijn als ontdekt werd dat hij een relatie had met een dame van zo’n lage komaf, maar ook het einde van zijn carrière kunnen betekenen. Maar de schilder bleek niet zo bang te zijn voor imagoschade. Hij portretteerde haar minimaal twee keer. Sterker nog, uit onderzoek naar het schilderij La Fornarina blijkt dat de twee waarschijnlijk in het geheim getrouwd waren.

Onder bepaalde verflagen is te zien dat Margherita een trouwring draagt en op haar armband zijn naam staat geschreven. Ook blijkt de achtergrond van het schilderij uit maretakken te hebben bestaan, het symbool van liefde en huwelijk. Onderzoekers denken dat zijn team van schilders niet lang na zijn dood over deze aanwijzingen heen heeft geschilderd. Ze wilden hiermee voorkomen dat de reputatie van Raffaello beschadigd raakte als uitkwam dat hij getrouwd was met een bakkersdochter.

Rome_rafael-Galatea-Villa-Farnesina

Fresco's
Rafaël toverde Villa Farnesina om tot een waar kunststuk. Dat begint al in de Loggia di Galatea, waar de kunstenaar een schitterende schildering maakte van de nimf Galatea die de oceaan bevaart in een schelp, voortgetrokken door twee dolfijnen. Op het plafond van deze loggia zie je een bijzondere sterrenhemel: precies zo stonden de maan en de sterren toen Chigi, de opdrachtgever van al deze fresco’s en schilderingen, ter wereld kwam.

Rome_rafael-Psyche-Cupido

Hoe mooi de Loggia di Galatea ook is, voor Rafaëls beroemdste werk wandel je nog even verder, naar de zaal met twee spectaculaire fresco’s: het fresco met de vergadering van de goden en het fresco met het huwelijk van Eros (ofwel Cupido) en Psyche. Het huwelijk van de goden stond symbool voor het huwelijk tussen de eigenaar van de villa, Agostino Chigi, en zijn vrouw Francesca Ordeaschi. Imperia, een van de bekendste courtisanes van Rome, was de minnares van Agostino en zij kreeg ook een plaatsje in de zaal... Zij is waarschijnlijk een van de drie Gratiën (in een van de hoeken van de zaal), degene die met haar rug naar de kijker staat. Meer over de liefde tussen Agostino Chigi en Imperia lees je in dit artikel.

Rome_rafael-Imperia-villa-farnesina

Graf
Raffaello is op zijn 37e verjaardag gestorven. Hoe hij aan zijn einde is gekomen blijft een raadsel. Volgens een collega-schilder, Vasari, had Raffaello te vaak de liefde bedreven met Margherita. Andere bronnen zeggen dat hij gestorven is aan tuberculose.

De grote meester is begraven in het Pantheon, de grootst mogelijke eer voor een Italiaan. Op zijn graf staat geschreven: 'Dit is de graftombe van Raffaello, die tijdens zijn leven Moeder Natuur deed vrezen door hem te worden verslagen, en als hij stierf, met hem te moeten sterven.' Margherita heeft na zijn dood nooit meer liefde gevonden bij een ander en is het klooster in gegaan. 

Restaurant
De overblijfselen van zijn leven en van hun liefde zijn nog steeds te bewonderen. Als je een bezoek brengt aan Villa Farnesina dan vind je op enkele minuten loopafstand ook de oude bakkerswoning. Wat destijds de bakkerij was, is nu een restaurant: Romolo nel giardino della Fornarina. De stokoude eigenaresse, die geboren en getogen is in de woning, kan je het exacte verhaal in geuren en kleuren vertellen.

Rome_rafael-Romolo-nel-giardino-fornarina

De trap naar de entree van het voormalige woongedeelte van Margherita is nog intact en op de binnenplaats kun je van een heerlijke lunch of diner genieten. Het portret van Margherita, La Fornarina (haar bijnaam), is te bewonderen in de Galleria Nazionale d’Arte Antica in het Palazzo Barberini in Rome.

Rome_Sala-di-Constantino-villa-farnesina-rafael

Vaticaans Museum
Dat Moeder Natuur inderdaad van hem te vrezen had, zoals zijn grafschrift vertelt, zie je terug in het Vaticaans Museum. De vier kamers die hij schilderde , Sala di Constantino, Stanza di Eliodoro, Stanza della Segnatura en Stanza dell’Incendio di Borgo, behoren tot zijn meesterwerken en zijn prachtig behouden gebleven.

Rome_Rafael-6-Stanza-di-Eliodoro

Voor wie de meester zelf wil aanschouwen, is er een zelfportret te vinden in de Stanza della Segnatura. Hij is het enige heerschap dat je direct aankijkt (de man met de zwarte baret). La Fornarina kun je recht in de ogen kijken, als je een bezoekje brengt aan Palazzo Barberini aan de Via delle Quattro Fontane. Een van de mooiste werken die in dit museum hangen, is van de hand van Rafaël. Het is het doek waarop hij de liefde van zijn leven heeft vereeuwigd...

Lees ook het liefdesverhaal van Agostini Chigi, de eigenaar van Villa Farnesina.

Rome_villa-farnesina-sala.jpg

Villa Farnesina
Via della Lungara 230, Rome
Openingstijden: di t/m vrij 10.00-14.00, za en ma 09.00-17.00, uitgezonderd zon- en feestdagen.
Entree: 5 euro

Ristorante Romolo La Fornarina
Via Porta Settimiana 8, Rome

Musei Vaticani
Openingstijden: ma t/m za 09.00-18.00 uur, zondag 09.00-12.30 uur.

(De serie Roma Amor, liefdesverhalen in Rome, is een bijdrage van Jolie Jacobs)

Rome_rafael-Stanza-della-segnatura-villa-farnesina

Rome_Villa-Farnesina

Locatie

Reageer op dit artikel
Mail de redactie
Share dit artikel op Facebook!
Tweet dit artikel op Twitter!
Deel dit artikel!


Rome met kinderen

Roma in a time lapse

La grande bellezza - Roma in a timelapse. Mooie timelapse van Rome.

Poll

Om jullie in dit nieuwe jaar nog beter van informatie te voorzien, zouden we graag weten waar jullie het liefst over lezen op onze website. Geschiedenis, lekker eten of bijzondere evenementen, wat vind je belangrijk?
monumenten en bezienswaardigheden in Rome
bijzondere evenementen en tentoonstellingen
tips voor restaurants, ijssalons en pizzeria's
verhalen over beroemde kunstenaars in Rome
tips voor dagjes uit buiten Rome
thematische wandelroutes door de stad
tips voor de leukste winkels