Anita en Giuseppe Garibaldi
Er zijn vele uitzichten in Rome die zowel Italianen als toeristen aantrekken. Maar geen daarvan spreekt zo tot de verbeelding als het zicht op Rome vanaf de Piazzale Garibaldi op de heuvel Gianicolo. Elke avond tijdens de zonsondergang staan mensen verstomd met hun camera’s in de hand te kijken naar het kleurenspel dat achter de vele kerktorens en monumenten wegzakt. Stelletjes lopen hand in hand, schrijven hun namen op de muur of openen samen een fles Prosecco..
Je zou bijna vergeten dat er twee geliefden geëerd worden op deze plek. Op de Piazzale Garibaldi kijkt Giuseppe Garibaldi (1807-1882) vanaf zijn paard uit over de prachtige stad. Een klein stukje verderop staat het grafmonument van zijn vrouw Anita (1821-1849).
Giuseppe, geboren in Nice, was een verzetsstrijder voor de eenwording van Italië. Het huidige Italië bestond toen nog uit verschillende onafhankelijke staten. Hij was actief lid van een nationalistische beweging, maar deserteerde om bij een opstand aanwezig te kunnen zijn. Dit zorgde ervoor dat hij ter dood werd veroordeeld.
Zuid-Amerika
Hij vluchtte daarom naar Zuid-Amerika. In Brazilië ontmoette hij de mooie Anita. Hij was zo onder de indruk van haar verschijning dat hij maar één ding kon zeggen: “you must be mine”.
Ook in Zuid-Amerika was hij een verzetsstrijder. Anita besloot hem daarin te volgen. Ze was opgegroeid op de pampa’s van Zuid-Brazilië en daardoor een zeer ervaren paardrijdster. Ze leerde Giuseppe alles wat hij moest weten over de gaucho cultuur in het zuiden van Brazilië, Uruguay en Argentinië.
Een van zijn kameraden omschreef Anita als volgt: “ze is een samensmelting van de elementaire krachten: de kracht en moed van een man en de charme en tederheid van een vrouw, gemanifesteerd door de kracht en het lef waarmee ze haar zwaard hanteert en de zachtheid van haar gezicht die haar ogen zo mooi doen uitkomen."
Anita was niet bang aangelegd. Enkele jaren later vertrok ze samen met Giuseppe naar Italië om te strijden voor de eenheid van het land. Ze begeleidde het legioen van haar man in de revolutie van 1848 tegen de bezetting van Franse en Oostenrijkse legioenen.
Vlucht
Ondertussen was ze in verwachting van hun vijfde kind en moest ze, ziek door malaria, vluchten van het geweld. Giuseppe en Anita vluchtten samen met hun kameraden te voet door de velden op zoek naar onderdak.
Giuseppe heeft haar, verzwakt door ziekte als ze was, uiteindelijk net zo lang gedragen totdat ze in een dorpje vlakbij Ravenna bij een boerderij mochten schuilen. Niet veel later is ze samen met hun ongeboren kindje in de armen van haar man overleden.
Haar lichaam moest snel begraven worden, omdat de mannen nog steeds op de vlucht waren. Haar lichaam werd een paar dagen later opgegraven door een hond, waarop ze opnieuw is begraven in een anoniem graf.
Graf
Jaren later is Giuseppe teruggekomen om haar een waardig graf te geven. Haar lichaam werd overgebracht naar zijn geboorteplaats Nice. In 1931 heeft Italië om haar overblijfselen gevraagd en nu ligt ze als heldin begraven onder het monument op de Gianicolo.
Vanaf deze plek zal ze voor eeuwig rusten in de aarde waar ze voor gestreden heeft. Anita bleef voor altijd in het hart van haar man. Jaren later, toen de eerste koning van Italië werd onthaald, Koning Vittore Emanuele, droeg hij over zijn Zuid-Amerikaanse poncho de grijs gestreepte sjaal van zijn vrouw.
Giuseppe stierf in Sardinië, waar ook zijn graf te vinden is. De naam Garibaldi kom je overal tegen in het land, niet alleen op de heuvel met het prachtige uitzicht over Rome.
Een buste van de verzetstrijder is te vinden in de Galleria Nazionale d’Arte Moderna e Contemporanea (GNAM) in Rome. Het is gemaakt door zijn vriend en beeldhouwer Ercole Rosa.
Tip: Het is nogal een klim naar boven, maar het slenteren door de smalle straatjes met barretjes is het meer dan waard. Op de Piazzale Giuseppe Garibaldi is in de zomer een loungebar te vinden, waar relaxte muziek gedraaid wordt en waar voornamelijk Italianen neer strijken voor een aperitief.
Meng je daarin want zowel het uitzicht als de atmosfeer is formidabel. De terugweg via de Piazzale Anita Garibaldi is zo mogelijk prachtiger. De afdaling eindigt vlakbij de Sint-Pieter, die ’s avonds prachtig verlicht is.
Gianicolo: hele jaar toegankelijk - bus 115 en 870
Galleria Nazionale d’Arte Moderna e Contemporanea
Viale delle Belle Arti 131, Rome
Openingstijden: dinsdag-zondag van 8.30 tot 19.30 uur (maandag gesloten).
(De serie Roma Amor, liefdesverhalen in Rome, is een bijdrage van Jolie Jacobs)