Beatrice Cenci: Rome's mooiste dolende ziel

Dat Rome in haar eeuwenlange geschiedenis het decor geweest is waar vele levens hun einde op een bloederige wijze hebben gevonden is voor het grote publiek bekend. Maar wist je dat enkele van deze ongelukkige zielen gedoemd zijn om voor altijd tussen de Romeinse palazzi te zweven? De mooiste van hen allen is misschien wel de 17-jarige Beatrice Cenci, die als 'gevallen engel' in 1599 geëxecuteerd werd in - what's in a name - de Engelenburcht.

Het ogenschijnlijk onbegrijpelijke vergrijp van zo'n frêle schoonheid als Beatrice, de dochter van een Romeinse edelman, die in staat was om haar eigen vader te vermoorden, heeft natuurlijk in de eeuwen erna ontzettend de verbeelding kunnen voeden van menig schrijver. Dankzij de woorden van Mary Shelley, Stendhal, Alberto Moravia en Charles Dickens bleef haar persoon levend in literaire kringen en door de vernuftige kwast van haar tijdgenoot Guido Reni kunnen wij vandaag de dag in de Galleria Nazionale van het Palazzo Barberini nog steeds getuige zijn van haar verbluffende portret. Gekleed in wit en met schuchtere oogopslag straalt ze niets dan onschuld uit, dus hoe kunnen we hier te maken hebben met een ontluikende moordenares?



Vader Francesco
Beatrice's verhaal en de omstandigheden die tot haar executie hebben geleid passen naadloos in de vrouwonvriendelijke Renaissancetijd waarin ze leefde. Ze behoorde tot een van de rijkste families van Rome, maar door haar gewelddadige en losbandige vader Francesco kwam de familie al snel aan de rand van de afgrond te staan. Vermoedelijk bang om het overgebleven geld kwijt te raak aan de bruidsschat van Beatrice, besloot Francesco om haar, samen met zijn tweede vrouw, op te sluiten in een kasteel in Petrella Salto op de Apennijnen. En ondanks dat zij hier totaal afgesloten waren van het stadse leven, bereikten Rome druppelsgewijs toch de geruchten van huiselijk geweld, woede-aanvallen en zelfs incest.

Tot op een dag in september 1598 de opborrelende onmacht en woede tegen Francesco's tirannie zijn kookpunt bereikte en hij door een samenzwering van Beatrice, haar twee broers, haar stiefmoeder en twee andere handlangers de dood vond. De familie verhuisde hierna terug naar het Palazzo Cenci in het Joodse getto in Rome, maar het duurde niet lang voor ze ontmaskerd werden.

De veroordeling van Beatrice en haar trawanten liet de publieke opinie niet onberoerd en plaatste de paus Clemens VIII Aldobrandini onder zijn gewaad in een ongelooflijke spagaat; rebellie tegen het vaderlijke en daarmee in extensie het pauselijke gezag moest bestraft worden, maar was het in dit geval rechtvaardig? Beatrice's mooie hoofdje moest toch rollen. In 1599 werd zij geëxecuteerd bij de Engelenburcht, wat werd aangezien door een geschokte menigte waarin onder andere de schilders Caravaggio en vader en dochter Gentileschi zich zouden hebben bevonden.



Graf
Haar lichaam werd hierna begraven in een naamloos graf in de kerk San Pietro di Montorio, waar het nog steeds te bezoeken is. Dat Beatrice zich niet heeft kunnen berusten in haar lot, kun je trouwens met eigen ogen zien als je op 11 september in Rome bent; op haar sterfdag loopt haar geest namelijk met hoofd in de arm over de Engelenbrug heen, ons herinnerend aan het onrecht dat haar in haar korte leven is aangedaan.

Reageer op dit artikel

Mail de redactie

Deel dit artikel!