Piazza Navona, het mooiste plein van Rome
Volgens velen is Piazza Navona in Rome het mooiste plein ter wereld. Het levendige plein wordt van de vroege ochtend tot de late avond bevolkt door kunstenaars, toeristen en Romeinen die rondom de fonteinen van Bernini en Della Porta slenteren.
De fundamenten van de gebouwen aan de uitgerekte ovaal die de Piazza Navona is, waren de vervallen eretribunes van het enorme en imposante stadion van Domitianus, ook wel Circus Agonalis genoemd. Hier werden in de oudheid spectaculaire wagenrenraces gehouden. Piazza Navona omrings door in bonte kleuren geschilderde palazzi, biedt nog steeds een spectaculaire aanblik, met de obelisk van de Fontana dei Quattro Fiumi voor de kerk Sant’Agnese in Agone als blikvanger. In dit gebied domineert de barok; veel gebouwen verrezen hier in de tijd van paus Innocentius X Pamphilij (1644-1655), beschermheer van Bernini en Borromini.
Vierstromenfontein
De Fontana dei Quattro Fiumi (Fontein van de Vier Rivieren - ook wel Vierstromenfontein genoemd) in het midden van het plein werd in 1651 onthuld. Het blazoen van de paus, de duif met een olijftak, siert de gedurfde piramidevormige steenformatie met de Romeinse obelisk, die ooit in het Circus van Maxentius aan de Via Appia stond.
De fontein is ontworpen door Bernini en werd bekostigd via een uiterst impopulaire pauselijke belastingheffing op levensmiddelen. Vier reusachtige figuren symboliseren de grote rivieren die in die tijd bekend waren: de Ganges, de Donau, de Nijl en de Rio de la Plata. Het gesluierde hoofd van de Nijl duidt op de onbekende oorsprong van de rivier. Er is echter ook een legende die zegt dat de sluier verwijst naar Bernini’s afkeer van de nabijgelegen kerk, de Sant'Agnese in Agone, ontworpen door zijn aartsrivaal Borromini. Ook de Ganges, met een grote stok tussen de knieën, wendt zich af van de kerk – hetgeen kan worden opgevat als desinteresse. De atletische figuur van de Rio de la Plata, terugdeinzend met opgeheven arm, zou naar verluidt Bernini’s angst uitdrukken dat de kerk in zou storten..
Andere fonteinen
De twee andere fonteinen op Piazza Navona zijn minder groot en daarom minder indrukwekkend. Toch zijn beide fonteinen knappe staaltjes beeldhouwkunst van de hand van Jacopo della Porta (1537-1602) en vertellen ze hun eigen verhaal. Aan de zuidkant van het plein zie je de Fontana del Moro, Fontein van de Moor, met vier tritons en in het midden de Moor in gevecht met een dolfijn. Het beeld van de Moor zat niet in het oorspronkelijke ontwerp, maar werd later toegevoegd door Bernini.
Aan de noordzijde van Piazza Navona vind je de Neptunusfontein met als belangrijkste figuur Neptunus. Della Porta ontwierp voor deze fontein echter enkel het bassin – de beelden werden er pas 1878 aan toegevoegd. Bij deze fonteinen is het wat rustiger dan rond de Vierstromenfontein, een heerlijke plek om van een ijsje te genieten en de levendigheid van het plein aan je voorbij te laten trekken!
Stadion
Er is meer bewaard gebleven van het oude Stadion van Domitianus dan alleen de ellipsvorm van Piazza Navona. Om die geschiedenis te zien, loop je naar het noordelijkste puntje van het plein en sla je links de hoek om. Aan de Via di Tor Sanguigna 3 vind je de ingang van de ondergrondse ruimte waar je de archeologische opgravingen ondergronds kunt bekijken.
Er zijn aanwijzingen dat het Stadio Domiziano al in het jaar 86 werd aangelegd, voor de persoonlijke hobby van keizer Domitianus. Het stadion bood waarschijnlijk plek aan zeker 30.000 toeschouwers. De opgravingen liggen ongeveer vijf tot zes meter onder het huidige straatniveau van Piazza Navona. Hoewel er maar een klein deel van het oude stadion is opgegraven, krijg je toch een goed idee van hoe het geweest moet zijn als je die opgravingen bezoekt. De resten van het Stadio Domiziano zijn te bezichtigen van maandag tot en met zondag van 10.00 tot 19.00 uur, op zaterdag tot 20.00 uur. Een kaartje kost € 8,-.