Het Rome van Bernini

'Werken in Rome is werken voor Bernini' - een uitdrukking die in de 17e eeuw regelmatig gehoord werd in de ateliers in Rome. Geen enkele andere kunstenaar heeft dan ook zo'n grote bijdrage geleverd aan de hedendaagse aanblik van de stad. Deze wandeling leidt je langs een aantal hoogtepunten van Bernini's meesterlijke handen in Rome.

Hoewel beeldhouwer en architect Gian Lorenzo Bernini in Napels werd geboren, woonde hij vrijwel zijn hele leven in Rome. Maar liefst vier verschillende pausen maakten gebruik van zijn creatieve brein. Deze wandeling leidt je langs een aantal hoogtepunten van zijn meesterlijke handen. Zoals de Tritonfontein die Bernini in opdracht van paus Urbanus VIII maakte en het Sint-Pietersplein voor Alexander VII. Naast het Vaticaan kom je op mooie locaties als het Pantheon, Piazza Navona, de Trevi-Fontein, de Spaanse Trappen, de Engelenbrug en Villa Borghese. En ook krijg je tips over andere interessante dingen die je onderweg kunt zien en doen.

TIP: Je kan deze unieke wandelroute bestellen als digitale uitgave (pdf - voor op je pc, laptop, tablet of smartphone) of als papieren gids, om mee te nemen tijdens je stedentrip naar Rome.

Bestel de wandelroute 'Het Rome van Bernini' als digitale uitgave

Bestel de wandelroute 'Het Rome van Bernini' als papieren gids



Sint-Pietersplein
De Bernini-wandeling begint op het Sint-Pietersplein. Bernini ontwierp het plein en de colonnade met 284 vierdubbele zuilen halverwege de zeventiende eeuw voor paus Alexander VII. In het midden van de Sint-Pietersbasiliek vind je het baldakijn van Bernini, een gigantische overkapping steunend op vier zuilen. Het is een eervolle beschutting van het allerheiligste van de basiliek: het graf van Petrus. Bernini maakt het in opdracht van paus Urbanus VIII. Het beeld van Longinus en het grafmonument van Alexander VII zijn ook van de hand van Bernini.

Engelenbrug
De route van deze Bernini-wandeling gaat verder langs de tien engelen die de Engelenbrug bevolken. Paus Clemens IX gaf Bernini de opdracht tien engelen te vervaardigen, die een plek zouden krijgen op de brug. Bernini ging aan de slag, maar toen hij de eerste twee engelen klaar had vond de paus ze zo mooi dat hij besloot ze zelf te houden en ze niet op de brug te plaatsen. De twee engelen zijn nu te bewonderen in de kerk Sant'Andrea delle Fratte. Bernini gaf toen zijn leerlingen maar de opdracht de tien beelden voor de brug te maken, zodat de paus zijn nieuwe engelen niet ook voor zichzelf op zou eisen. Zijn leerlingen wisten hun meester echter bijna te evenaren: de engelen lijken net uit de hemel te zijn neergedaald.  



Piazza Navona
Op Piazza Navona is de Fontana dei Quattro Fiumi het werk van Bernini. Veel gebouwen en monumenten in deze buurt verrezen ten tijde van het bewind van paus Innocentius X Pamphilij (1644-1655), de beschermheer van Bernini maar tevens van zijn grootste rivaal, Borromini. De Fontana dei Quattro Fiumi werd in 1651 onthuld. Vier reuzen symboliseren de toen bekende grote rivieren: de Ganges, de Donau, de Nijl en de Rio de la Plata. 

Het gesluierde hoofd van de Nijl zou duiden op de onbekende oorsprong van de rivier. Er is echter ook een legende die zegt dat de sluier verwijst naar Bernini’s afkeer van de nabijgelegen kerk, ontworpen door aartsrivaal Borromini. Ook de Ganges, met een grote stok tussen de knieën, wendt zich af van de kerk – hetgeen kan worden opgevat als desinteresse. De atletische figuur van de Rio de la Plata, terugdeinzend met opgeheven arm, zou naar verluidt Bernini’s angst uitdrukken dat de kerk in zou storten. Hij had duidelijk geen vertrouwen in het vakmanschap van Borromini. Ook de figuur van Il Moro op een van de andere fonteinen op het plein is van de hand van Bernini.  

Via het Pantheon loopt de route langs het Piazza della Minerva. De olifant in het midden van het plein draagt een Egyptische obelisk. Bernini ontwierp hem voor Alexander VII. De wereldberoemde Trevi-fontein is ook een ontwerp van Bernini. Rond 1640 werd hem gevraagd een reeds bestaande fontein aan te passen. Hij werd echter pas tientallen jaren en elf pausen later daadwerkelijk gebouwd door architect Nicola Salvi. Via het Palazzo del Quirinale loopt de route langs Palazzo Barberini naar Piazza Barberini met de Fontana del Tritone van Bernini. Het beeld stelt de god Triton voor, die half mens, half vis is. Hij zit op een grote, door dolfijnen omhoog gehouden schelp en is te herkennen aan de hoorn waarmee hij de golven kalmeert.

De wandeling gaat verder via de Spaanse Trappen. Op het plein voor de trappen prijkt de Fontana della Barcaccia. Deze werd in 1629 in opdracht van paus Urbanus VIII aangelegd. Pietro Bernini mocht ermee aan de slag en ontwierp hem samen met zijn zoon, niemand minder dan Gian Lorenzo Bernini.

Galleria Borghese
De route eindigt in het Park van Villa Borghese bij Galleria Borghese. Hier vind je ook enkele meesterwerken van Bernini. Zoals de Ratto di Proserpina, waar te zien is hoe de god van de onderwereld het meisje Proserpina meesleurt naar het dodenrijk. Hoe Pluto’s hand in het dijbeen van het meisje knijpt is fenomenaal weergegeven in het marmer. Het beeld van Apollo en Daphne daarentegen toont de arme Daphne, die vlucht voor Apollo’s liefde. Ze ontkomt door in een boom te veranderen: ze schiet wortel en haar haren worden takjes.



Kerken
Naast de vele highlights die je passert tijdens deze city walk, maak je ook kennis met twee redelijk onbekende kerken. De Sant'Andrea al Quirinale wordt door de Romeinen beschouwd als een van de hoogtepunten van de barok. In de Santa Maria della Vittoria bevindt zich in de laatste kapel aan de linkerkant, de Cappella Cornaro, een van de beroemdste beeldhouwwerken van Bernini, de Extase van de Heilige Theresa. Het werk toont de Spaanse schrijfster, mystica en non Theresa terwijl ze wordt ‘doorboord’ met de liefde van God, gesymboliseerd door een engel met een pijl. Er wordt beweerd dat de heilige eerder is afgebeeld in een aardse dan in een goddelijke extase en de erotische ondertoon van het beeld heeft door de eeuwen heen voor veel opschudding gezorgd. 

Het werk van Bernini is natuurlijk nog op veel meer plekken in Rome terug te zien. maar met de citywalk 'Het Rome van Bernini' zie je de belangrijkste kunstwerken van deze grote meester.

Bekijk ook de andere city walks in Rome!

Reageer op dit artikel

Mail de redactie

Deel dit artikel!