Testaccio
De wijk Testaccio is voor de meeste toeristen in Rome nog onontgonnen terrein. Toch is deze buurt een bezoek meer dan waard, zowel voor kunstliefhebbers als voor lekkerbekken!
Tijdens de bloeiperiode van het Romeinse Rijk bevond zich op de plek waar nu Testaccio ligt de Porticus Aemilia, de binnenhaven van Rome. Hier werden vanuit Ostia, de haven aan zee, enorme kruiken met Spaanse olijfolie aan land gebracht. De olijfolie werd door de havenarbeiders overgedaan in kleinere vaten die gemakkelijker te vervoeren waren. Als de grote amforen waarin de olie was aangekomen geleegd waren, werden ze vernietigd. De kruiken waarin de olie was aangevoerd mochten namelijk slechts eenmalig gebruikt worden, aangezien de olijfolie in de poreuze terracotta kruiken snel bedierf.
Een decreet bepaalde daarom dat de gebruikte oliekruiken in stukken moesten worden stuk geslagen en op een grote hoop moesten worden gegooid. Deze hoop groeide in de loop der jaren uit tot een enorme berg, die door de inwoners van de wijk ook wel de Monte dei Cocci (Schervenberg) werd genoemd.
Schervenberg
De Schervenberg nam in de loop der tijd steeds meer het karakter van een echte berg aan; zo werden er bijvoorbeeld grotten in uitgegraven die door de inwoners en arbeiders in de buurt werden gebruikt als voorraadruimten. De naam Testaccio is direct verbonden met de vroegste functie van deze plek; Testaccio is namelijk een afgeleide van het Latijnse woord testum, dat amfoor of scherf van terracotta betekent. Wanneer je nu door de wijk wandelt, zie je her en der nog flinke verzamelingen potscherven liggen.
De oude voorraadruimten die in de berg werden uitgehouwen maken nu deel uit van Testaccio Village, een verzameling clubs, bars en restaurants die zich in en om de grotten hebben gevestigd en die een deel van de wijk ’s avonds veranderen in één groot uitgaanscentrum. ’s Zomers worden hier ook veel openluchtconcerten en festivals georganiseerd.
De Schervenberg is jarenlang gesloten geweest voor publiek, maar sinds kort is het mogelijk om via de archeologische dienst een bezichtiging af te spreken. Je krijgt dan een uur de tijd om de Schervenberg te bezoeken. Reserveren voor je bezoek aan de Schervenberg doe je via info@060608.it. Geef in het Italiaans of het Engels aan dat je de Schervenberg graag wilt bezoeken en in welke periode. Vervolgens krijg je een datum en een tijd, die je in overleg ook weer kunt wijzigen. Je spreekt af voor de ingang van de Schervenberg (Via Nicola Zabaglia 24), waar je een medewerker van Museo di Roma ontmoet. Voor vier euro per persoon, die je ter plekke bij het betreden van de schervenberg afrekent, krijg je toegang tot een van de meest authentieke archeologische sites van Rome
Maar Testaccio is meer dan het uitgaanscentrum van de stad. De wijk kent een groot aantal verborgen juweeltjes, zoals het protestantse kerkhof, Campo Cestio, twee musea voor moderne kunst, MACRO Future en Centrale Montemartini en de piramide van Caius Cestius. In de wijk vind je sinds kort ook een overdekte markthal, Mercato di Testaccio, met een keur aan verse groente en fruit, zoals courgettes, artisjokken, tomaten en puntarelle, een typische Romeinse groente. En verder de lekkerste vleeswaren, kazen en gebakjes.
Slachthuis
Testaccio ook een waar paradijs voor lekkerbekken en foodies. De wijk dankt zijn culinaire naam aan het slachthuis, het Mattatoio, dat in 1890 werd geopend. Het slachthuis heeft een zeer belangrijke rol gespeeld in de keuken van Testaccio, hetgeen al aangeeft dat vleeseters vandaag hun hart kunnen ophalen. Voor vegetariërs is het volgende stukje wellicht iets minder geschikt, al is het interessant te zien hoe groot de invloed van een slachthuis op de ontwikkeling van de keuken van Testaccio is.
De arbeiders die in het slachthuis werkzaam waren, kregen als aanvulling op hun loon vaak het ‘vijfde kwart’ (quinto quarto) – het deel van het karkas waartoe de organen, de kop, de staart en de hoeven behoorden. De benaming quinto quarto doet misschien een beetje vreemd aan, maar het totale gewicht van dit kwart (dat de afnemers van het slachthuis niet wilden hebben omdat het veel te snel bedierf) was ongeveer gelijk aan een kwart van het totale gewicht van het dier dat was geslacht.
Aangezien de arbeiders zelf geen culinaire grootmeesters waren, brachten ze dit quinto quarto vaak naar de kleine restaurantjes die tegen de heuvel aan gebouwd waren om het te laten klaarmaken. Op deze manier zijn klassieke Romeinse gerechten als coda alla vaccinara (gesmoorde ossenstaart), trippa all aromana (langzaam gegaarde pens in tomatensaus) en rigatoni alla pajata (pasta met ingewanden van kalveren, lammeren of jonge geitjes) ontstaan.
Il Checchino
Nog steeds kun je deze authentieke gerechten in de trattorie en restaurantjes van Testaccio bestellen. Een van de bekendste eetgelegenheden in Testaccio is Il Checchino dal 1887, dat – zoals de naam al zegt – dateert uit 1887. In dat jaar besloot het echtpaar Moricci hun wijnopslag in de grotten van de Schervenberg om te bouwen tot een restaurant. Volgens de huidige eigenaren heeft de dochter van de Moricci’s, Ferminia, zelfs patent aangevraagd voor de coda alla vaccinara. Ze liet de ossenstaart ruim een halve dag smoren in tomatensaus die ze op smaak had gebracht met selderij, pijnboompitten, rozijnen en bittere chocolade. Vervolgens liet ze het gerecht een dag staan, zodat ze de gasten ’s avonds een bijzonder aangename verrassing kon voorschotelen.
De zoon van Ferminia, Francesco, die door iedereen ook wel Checchino werd genoemd, besloot het restaurant in 1927 te vernieuwen. Hij deed echter geen concessies aan de gerechten die geserveerd werden: de stevige, eenvoudige keuken van Testaccio bleef de boventoon voeren en dat is tot op de dag van vandaag zo gebleven. Het restaurant is nog steeds in handen van de familie. Op dit moment voeren Elio en Francesco de regie over de keuken en de wijnkelder. Hun vader, Sergio, de zoon van Francesco, breidde de wijnkelder uit met een keur aan regionale en Franse wijnen. Alleen al voor deze wijnkelder moet je Checchino met een bezoekje vereren, ook omdat het de enige kelder in de Schervenberg is waar de terracottascherven nog zichtbaar zijn tussen de bakstenen.
Een andere culinaire traktatie – voor al je zintuigen – is de oude overdekte markt op de Piazza di Testaccio, waar van alles en nog wat te koop is. Je vindt hier de lekkerste soorten groente en fruit, een uitgebreide kraam met mediterrane vissoorten en kleurige bloemen voor op een mooi gedekte tafel, maar ook sexy lingerie met Roma-print en nep-merkschoenen. De markt is dagelijks tot een uur of twaalf open.
Op een steenworp afstand van de markt vind je Felice a Testaccio, een karakteristieke trattoria die geleid wordt door de bejaarde Felice. Het Italiaanse woord felice betekent ook geluk, en de naam van de trattoria had dan ook niet beter gekozen kunnen zijn. Als je nog niet gelukkig wordt van de aanblik van de marktkramen en de schreeuwende kooplui daarachter, word je het alsnog als je bij Felice aan tafel schuift. Elke ochtend schuifelt de oude eigenaar naar de markt om boodschappen te doen. Als groot aanhanger van de klassieke Romeinse keuken staat hij vooral bekend om zijn zuiglam, abbacchio. Wel je bord leegeten, want anders kan Felice nog wel eens hoogstpersoonlijk verhaal komen halen en is een tweede gang uitgesloten…
Volpetti
Voor wie niet alleen in Testaccio zelf wil genieten van al dat lekkers, maar ook bijzondere culinaire souvenirs mee naar huis wil nemen, is Volpetti een absolute aanrader! Zodra je over de drempel stapt bij de gebroeders Volpetti word je warm onthaald met de ene na de andere kaas die ‘je echt even moet proeven’. Daarna word je meegetroond naar de worsten, hammen en salami’s, naar het verse brood, de koekjes, de aceto balsamico… De broers staan vooral bekend om hun heerlijke pecorino romano, de Romeinse versie van de pecorino, met een zwarte korst en een iets pittiger smaak dan de gewone variant. De kaas is afkomstig van de schapen die op de weiden rondom de stad grazen en word door Claudio en Emilio Volpetti aan een strenge keuring onderworpen.
Al proevend en pratend met de eigenaren heb je zo een enorme tas vol culinaire cadeautjes om thuis de smaak van Rome nog even vast te houden. Mocht je nog pap kunnen zeggen na je bezoek aan Volpetti, dan vind je sinds kort om de hoek van de winkel een klein eethuisje dat door de Volpetti’s wordt gerund. Je kunt er terecht voor een snelle lunch, een broodje of een stuk pizza. De gerechten worden uiteraard allemaal gemaakt met de smakelijke ingrediënten uit de winkel. Het kan dus zomaar gebeuren dat je na de lunch nogmaals de winkel binnenstapt omdat je dat ene lekkere kaasje dat je zojuist hebt geproefd nog niet had ingeslagen… Verleidelijk lekker!
Locatie
Reind | Zet vooraf ook de Testaccio app op je iPad en kom meer te weten over de historie van de Berg Testaccio.